DEPREMHAFIZASI.ORG
Depremi Hafızası: Geçmişten Ders Çıkarmak ve Geleceğe Hazırlanmak
2023 yılının 6 Şubat günü saat 04.17’de 7.7, ardından saat 13.24’de 7.6 büyüklüğündeki depremler ile ülkemizde zaman durdu…
Tarihin en geniş etki alanına sahip ve en yıkıcı doğal afetlerinden biri olarak kaydedilen Kahramanmaraş Depremi; yüzlerce kilometrelik bir çatlağa yol açarak, ülkemizi baştan sona sarstı ve milyonlarca insanın hayatını her anlamda, kökten değiştirdi.
Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde, dokuz saat arayla meydana gelen bu iki yıkıcı doğa olayı yüzlerce konut yıkıldı, hasar aldı, on binlerce canlı hayatını kaybetti.
İnsan aklının almadığı afetin ardından yaşanan inanılmaz kaosun ortasında; sivil toplum kuruluşları, vatandaşlar ve uluslararası yardım ekipleri, tarihin gördüğü en büyük yardım ve dayanışma hareketlerinden birini başlattı. Doğal afetlere, özelliklere depremlere hazırlık için birçok plan olsa da uygulamada kaosun yarattığı birçok sorunla karşı karşıya kalındı: bilgi eksikliği, koordinasyon ve iletişim kopukluğu ve daha birçok sorun…
Pek çok kişi, kurum; hiçbir şekilde mümkün olmasa da acılara ilaç olmak, yaraları sarmak, kayıp kişileri bulmak, en elzem ihtiyaçları karşılayabilmek için harekete geçti, bütün olanaklarını seferber etti.
Bu süreçte yaşanan doğru bilgiye erişimin önemi, aktörler arasındaki koordinasyon ve iletişimin oynadığı hayati rol, olanakların verimli kullanılması, çaresizlik duyguları arasında yaşanan tüm bu süreç gelecekteki olası afetlere daha hazırlıklı olmanın önemini açıkça gözler önüne serildi.
İşte bu noktada, Depremi Hafızası fikri filizlenmeye başladı.
“Geçmişten ders çıkarmak ve geleceğe hazır olmak” mottosuyla yola çıkan Sosyal Sorumlulukta Kalite Derneği (SSKD), 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi başta olmak üzere, yaşanacak depremlerde sivil toplum örgütleri ve diğer aktörlerin ürettikleri kaynakları ve kullandıkları araçları bir araya getirmenin, koordinasyon ve iletişimi güçlendirmenin; gelecekteki depremlere daha hazırlıklı olmayı sağlayacak önemli bir araç olacağı inancı ile bir dijital platform oluşturmak için çalışmalarına başladı.
Deprem Hafızası’nın deprem sürecinde edinilen deneyim, bilgi ve dokümanların unutulmaması ve gelecekteki depremlerde sivil toplum çalışmalarına rehberlik etmesi amacıyla bilgi toplama ve derlenmesi, koordinasyon ve iletişim sistemlerinin güçlendirilmesi, eğitim ve farkındalık çalışmalarında önemli bir rol oynaması planlandı.
Hikayenin Başlangıcı
6 Şubat Depreminin hemen sonrasında sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler, hızla organize olarak kaosa ve imkansızlıklara rağmen afet bölgesine ulaşmaya ya da uzaktan destek olmaya çalıştılar.
Felaketin büyüklüğü nedeniyle akut dönem ve sonrasındaki tüm süreçlerde yaşanan, başta aktörler arasındaki, koordinasyon ve iletişim sorunları; yardımların etkin bir şekilde dağıtılmasını, arama kurtarma süreçlerinde enkaz altında kalanlara ulaşılmasını, diğer canlıların kurtarılmasını, lojistik ve insan gücü desteğini, psikolojik yardımları oldukça zorlaştırdı. Kaynak yaratılmasından, var olan kaynakların anında ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasına, deprem bölgesinde faaliyet gösteren sivil toplum aktörlerinden, gönüllülerden, depremi yaşayanlardan, ikincil travmaya maruz kalanlara kadar herkes bu sorunlardan doğrudan veya dolaylı olarak etkilendi.
Süreç devam ederken SSKD, içinde olduğu sivil ağlarda ve platformlarda, gelecekte benzer durumlarla karşılaşıldığında daha iyi bir hazırlanılması gerektiğini belirtti. Bu konuda somut adımlar atılması gerektiğinin altını çizdi. Tüm zorlukları birebir yaşayan bir sivil toplum kuruluşu olarak inisiyatif aldı, bu sorunları aşma ve sivil toplumun gücünü daha da pekiştirme arzusu ile çalışmalarına başladı.
Yaşanan deneyimlerden yola çıkarak çeşitli sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve gönüllüleri bir araya getiren SSKD, gerçekleştirdiği çalışma sonucunda öncelikli olarak bilgi ve kaynakların tek bir dijital platformda toplanması gerektiğine ortak akıl ile karar verdi.
Gelecekte Deprem Hafızası
Deprem Hafızası projesi, sadece kaynakların bir araya getirilmesinin ötesinde, geleceğe yönelik bir hazırlık ve dayanışma hareketi olma hedefindedir. Özellikle geliştirilmeye açık ‘Koordinasyon Mentörü’ ile sivil toplum aktörlerinin (STÖ’ler, gönüllüler, vatandaşlar, özel sektör) deprem anında alacağı aksiyonlar hakkında yönlendirmeler yaparak meydana gelecek kaosun önüne geçmeyi, iletişim ve koordinasyonu güçlendirmeyi hedefliyor.
Deprem Hafızası ile depremlerden etkilenen bölgelerdeki sivil toplum kuruluşları ve diğer aktörler, geçmiş deneyimlerden çıkarılan derslerle donatılacak ve gelecekte olası afetlere karşı daha hazırlıklı hale geleceklerdir.
Çalışmanın başarıya ulaşması, sivil toplumun güçlenmesi ve afet yönetimi konusunda daha etkin ve organize bir yapıya kavuşulması açısından büyük önem taşımaktadır.
Deprem hafızası, sadece bir trajedinin izlerini değil, aynı zamanda dayanışmanın ve birlikte başarma iradesinin bir simgesi olarak geleceğe miras olarak bırakılacaktır.